Frais-di-flour-blanco
Fraxinus ornus
Oleaceae
Autre noum : Frais-de-la-mauno.
Noms en français : Frêne à fleurs, Orne.
Descripcioun :Pichot frais que trachis dins li relarg umide e caud. Se recounèis à si flour blanco qu'an de lòngui petalo primo. Li fueioun soun pu larg qu'encò lou frais, Fraxinus excelsior.
Usanço :Es un aubre qu'es esta planta dins mant'un relarg. A l'incisioun, s'escoulo uno meno de mauno blanco qu'a un goust sucra (sèbo), proun utilisado en Sicilo. La mauno èi lachativo e vertuouso pèr apasima la pèu. Ei di proun utilisado pèr d'ùni crèmo.
Port : Aubre
Taio : 1 à 8 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 1,5 cm
Flourido : Printems
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Fourèst de gaudre
- Ribiero
- Pargue
Estànci : Termoumediterran à Subremediterran
Couroulougi : Eurimediterranenco
Ref. sc. : Fraxinus ornus L., 1753
Artemiso
Artemisia vulgaris
Asteraceae Compositae
Àutri noum : Aussent-fòu, Absinto-de-sant-Jan.
Nom en français : Armoise commune.
Descripcioun :L'artemiso es uno grando planto que pòu faire mai d'un mètre d'aut. Si fueio soun proun dentado, meme aquéli d'en aut, au contro de li de Artemisia verlotiorum que ié sèmblo proun. Peréu l'artemiso sènt pas tant bon que sa cousino de Chino : artemiso-de-chino.
Usanço :"Se sabiés li vertu de l'artemiso,N'en garniriés l'orlo de ta camiso" (TdF). D'efèt èi bono contro li fèbre, li verme, lis espaime, en tisano e subretout pèr faire veni li règlo : "L'artemiso servié que quand lei fremo avien mau de vèntre. Acò fahié sourti li règlo. Pèr lou vèntre èro bouon l'artemiso." (G. Didon in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Li jóuini brout se manjon en ensalado o pèr douna de goust à la carno. Pamens, coume pèr l'absinto, fau pas n'en prendre de trop.
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 200 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Artemisia
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : >6
Ø (o loungour) enflourejado : 4 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1600 m
Aparado : Noun
Liò : Ribiero
- Champ
- Escoumbre e proche dis oustau
- Camin
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Artemisia vulgaris L., 1753